Microplastics a threat to the environment and human health
nr katalogowy: 152685
10.15199/2.2025.2.3
Streszczenie
Wraz ze wzrostem produkcji tworzyw sztucznych systematycznie zwiększa się ilość polimerowych odpadów. Bardzo niebezpieczny dla środowiska oraz zdrowia ludzi jest mikroplastik, a szczególnie jegodrobne fragmenty o rozmiarach poniżej 5 mm. Są one między innymi obecne w wodach mórz i oceanów, glebie, z której przenikają do żywności spożywanej przez ludzi. W efekcie mogąwywoływać stany zapalne, uszkodzenia tkanek, a także DNA, co może mieć wpływ na rozwój chorób przewlekłych, w tym nowotworów.
Abstract
With the increase in the production of plastics, the amount of polymer waste issteadilyincreasing. Microplasticsareverydangerous to the environment and to humanhealth, especially small fragments of less than 5 mm in size. Amongotherthings, theyarepresent in the waters of the seas and oceans, the soil, from whichtheypenetrateinto the food consumed by humans. As a result, theycancauseinflammation, tissuedamage and also DNA damage, whichcanaffect the development of chronicdiseases, includingcancer.
Słowa kluczowe / Keywords
Bibliografia
[1] Arciuch-Rutkowska M., Kucharczyk D. 2020. Wpływ mikroplastiku na organizmy wodne.
[w:] Biomedycyna, środowisko i zdrowie. Teoria i praktyka. Red. Nauk. M. Naumowicz. Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph. Łódź -Kielce. 11-30.
[2] Bergami E., Bocci E., Vannuccini M.L., Monopoli M., Salvati A., Dawson K.A., Corsi I. 2016. Nano-sized polystyrene affects feeding, behavior and physiology of brine shrimp Artemia franciscana larvae. Ecotoxicology and EnvironmentalSafety. 123. 18-25. DOI: 10.1016/j.ecoenv.2015.09.021.
[3] Bogdanowicz A. 2022. Mikroplastiki – czy są szkodliwe dla człowieka? Gaz, Woda i Technika Sanitarna. 5. 12-15.
[4] Bora S. S., Gogoi R., Sharma R. M., Anshu, Borah P. M., Deka P., Bora J., Naorem S. R., Das J., Teli B. A. 2024. Microplastics and human health: unveiling the gut microbiome disruption and chronic disease risks. Front Cell Infect Microbiology. 14.1492759. DOI: 10.3389/ fcimb.2024.1492759.
[5] Hirt N., Body-Malapel M. 2020. Immunotoxicity and intestinal effects of nano- and microplastics: a review of the literature. Particle and Fibre Toxicology. 17. 57. DOI: https://doi. org/10.1186/s12989-020-00387-7.
[6] Jagiełło Z. 2019. Wpływ tworzyw sztucznych na ptaki. Ornis Polonica. 60. 58-65.
[7] Jutrzenka-Trzebiatowska P., Kadac-Czapska K., Grembecka M. 2023. Mikroplastik -źródła, techniki separacji i identyfikacji. Wiadomości Chemiczne. 77 (3-4). 153-178. DOI: 10.53584/ wiadchem.2023.03.2.
[8] Kijowska M., Koziara N. 2024. Mikroplastik w kosmetykach – wpływ na nasze życie. Analit. 14. 83-87.
[9] La Russa A., Lofaro D., Montesanto A., La Russa D., Zaza G., Granata Z., Di Dio M., Serra R., Andreucci M., Bonofiglio R., Perri A. 2023. Association between NLRP3 rs10754558 and CARD8 rs2043211 Variants and Susceptibility to Chronic Kidney Disease. International Journal of Molecular Sciences. 24. 4184. DOI: 10.3390/ijms24044184.
[10] Liu D., Guo Z.F., Xu Y.Y., Chan F.K.S., Xu Y.Y., Johnson M., Zhu Y.G. 2022. Widespread occurrence of microplastics in marine bays with diverse drivers and environmental risk. Environment International. 168. 107483. DOI: https://doi.org/10.1016/ j.envint.2022.107483.
[11] Majewski K.A. 2022. W poszukiwaniu brakującego ogniwa czyli nowa propozycja definiowania mikroplastik. Kosmos – Problemy Nauk Biologicznych. 71 (4). 497-503.
[12] Mao Y., Ai H., Chen Y., Zhang Z., Zeng P., Kang L., Li W., Gu W., He Q., Li H. 2018. Phytoplankton response to polystyrene microplastics: Perspective from an entire growth period. Chemosphere. 208. 59-68. DOI: 10.1016/j. chemosphere.2018.05.170.
[13] Mendrik F., Hackney C.R., Cumming V.M., Waller C., Hak D., Dorrell R., Hung N.N., Parsons D.R. 2024. The transport and vertical distribution of microplastics in the Mekong River, SE Asia. Journal of Hazardous Materials. 484. DOI: https://doi.org/10.1016/j. jhazmat.2024.136762.
[14] Nałęcz M. 2019. Wygoda vs. ekologia – trendy na rynku opakowań. Opakowanie. 12. 20-22.
[15] Nobre C.R., Santana M.F.M.M., Maluf A., Cortez F.S., Cesar A., Pereira C.D.S.S., Turra A. 2015. Assessment of microplastic toxicity to embryonic development of the sea urchin Lytechinus variegatus (Echinodermata: Echinoidea). Marine Pollution Bulletin. 92. 99-104. DOI: https://doi.org/10.1186/s40550-022-00093-6.
[16] Qu H., Ma R., Wang B., Yang J., Duan L., Yu G. 2019. Enantiospecific toxicity, distribution and bioaccumulation of chiral antidepressant venlafaxine and its metabolite in loach (Misgurnusanguillicaudatus) co-exposed to microplastic and the drugs. Journal of Hazardous Materials. 370. 203-211. DOI: 10.1016/j.jhazmat.2018.04.041.
[17] Rossatto A., Arlindo M.Z.F., De Morais M.S., De Souza T.D., Ogrodowski C.S. 2023. Microplastics in aquatic systems: A review of occurrence, monitoring and potential environmental risks. Environmental Advantes. 13. 100396. DOI: https://doi.org/10.1016/j. envadv.2023.100396.
[18] Samsonowska K., Kaszuba A. 2022. Mikroplastik w środowisku naturalnym. Polimery. 67 (1). 28-33. DOI: dx.doi. org/10.14314/polimery.2022.1.4.
[19] Sofield E.C., Anderton S.R., Gorecki M.A. 2024. Mind over Microplastics: Exploring Microplastic-Induced Gut Disruption and Gut- Brain-Axis Consequences. Current Issues in Molecular Biology. 46 (5). 4186-4202. https:// doi.org/10.3390/cimb46050256.
[20] Udovicki B., Andjelkovic M., Cirkovic‑Velickovic T., Rajkovic A. 2022. Microplastics in food: scoping review on health effects, occurrence, and human exposure. International Journal of Food Contamination. 9. 2-16. https://doi. org/10.1186/s40550-022-00093-6.
[21] Urban-Malinga B. 2020. Plastik – ekologicznie nieobojętny. Magazyn Polskiej Akademii Nauk. 3 (63). 14-17.
[22] Wang Y., Zhu Y., Guo G., An L., Fang W., Tan Y., Jiang J., Bing X., Song Q., Zhou Q., He Z. 2024. A comprehensive risk assessment of microplastics in soil, water, and atmosphere: Implications for human health and environmental safety. Ecotoxicology and Environmental Safety. 285.117154. DOI: https://doi.org/10.1016/j. ecoenv.2024.117154.
[23] Yue L., Le T., Qiong W., Fengbang W., Gang L., Mayong S. 2023. Potential Health Impact of Microplastics: A Review of Environmental Distribution, Human Exposure, and Toxic Effects. Environment &Health. 1 (4). 249-257. DOI: 10.1021/envhealth.3c00052.
[24] Zhang C., Chen X., Wang J., Tan L. 2017. Toxic effects of microplastic on marine microalgae Skeletonemacostatum: interactions between microplastic and algae. Environmental Pollution. 220. 1282-1288. DOI: 10.1016/j. envpol.2016.11.005.
[25] Zhang S., Ding J., Razanajatovo R.M., Jiang H., Zou H., Zhu W. 2019. Interactive effects of polystyrene microplastics and roxithromycin on bioaccumulation and biochemical status in the freshwater fish red tilapia (Oreochromis niloticus). Science of the Total Environment. 648. 1431-1439.DOI: 10.1016/j. scitotenv.2018.08.266.