Rosa rugosa Thunb. in the aspect of invasiveness
nr katalogowy: 146425
10.15199/2.2023.12.3
Streszczenie
Rosa rugosa od zarania dziejów towarzyszy człowiekowi, uważana jest za cenny krzew ozdobny, owocowy, leczniczy i do nasadzeń biotechnicznych. Dostarcza owoców bogatych w witaminę C, karotenoidy (m.in. beta-karoten, likopen, ksantofile) i różne związki z grupy flawonoidów. Z płatków pozyskuje się olejki eteryczne. Roślina jest również źródłem składników mineralnych, zarówno makroelementów (fosforu, potasu, wapnia i magnezu) jak i mikroelementów (żelaza, miedzi, manganu i cynku). Jest doskonała ze względu na kompaktowy, wzniesiony pokrój, pachnące kwiaty i błyszczące, czerwonopomarańczowe owoce. R. rugosa idealnie wpisują się zarówno w krajobraz wiejski, jak i zurbanizowany
Abstract
Rosa rugosa has accompanied mankind since the dawn of time, and is considered a valuable shrub for ornamental, fruit, medicinal and biotech plantings. It provides fruits rich in vitamin C, carotenoids (including beta-carotene, lycopene, xanthophylls) and various compounds from the flavonoid group. Essential oils are extracted from the petals. The plant is also a source of minerals, both macronutrients (phosphorus, potassium, calcium and magnesium) and micronutrients (iron, copper, manganese and zinc). It is excellent for its compact, erect habit, fragrant flowers and glossy, red-orange fruits. R. rugosa fit perfectly into both rural and urban landscapes.
Słowa kluczowe / Keywords
Bibliografia
[1] Róża pomarszczona – Gatunki roślin – IGO – Projekty krajowe – Projekty – Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. http://projekty.gdos.gov.pl/
[dostęp: 20.09.2023].
[2] Popek R., 2002. Róże dziko rosnące Polski. Plantpress, Kraków.
[3] Seneta W., J. Dolatowski, J. Zieliński. 2021. Dendrologia. Wyd. PWN, Warszawa.
[4] Kollmann J., Frederiksen L., Vestergaard P., Bruunh. H. 2007. Limiting factors for seedling emergence and establishment of the invasive non-native Rosa rugosa in a coastal dune system. Biol. Invasions 9(1): 31-42.
[5] Dajdok Z., Krzysztofiak A., Krzysztofiak L., Romański M., Śliwiński M. 2007. Rośliny inwazyjne w Wigierskim Parku Narodowym, Krzywe: 16 – 18.
[6] Tokarska-Guzik, B., Dajdok, Z., Zając, M., Zając, A., Urbisz, A., Danielewicz, W., Hołdyński, C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska,. Warszawa.
[7] Bruun H. H. 2005. Rosa rugosa Thunb. ex Murray. Journal of Ecology. 93(2): 441–470.
[8] Isermann M. 2008. Expansion of Rosa rugosa and Hippophaë rhamnoides in coastal grey dunes: Effects at different spatial scales. Flora – Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants 203(4): 273-280.
[9] Kunttu P., Kunttu S-M. 2017. Distribution and Habitat Preferences of the Invasive Alien Rosa rugosa (Rosaceae) in Archipelago Sea National Park, SW Finland. Polish Bot. J. 62(1): 99-115.
[10] Stefanowicz A. M., Zubek SZ., Stanek M., Grześ I. M., Rożej-Pabijan E., Błaszkowskij., Woch M. W. 2019. Invasion of Rosa rugosa induced changes in soil nutrients and microbial communities of coastal sand dunes. Sci. Total Environ. 677: 340-349.
[11] Kujawa – Pawalczyk J., Pawalczyk P. 2019. Planowanie ochrony siedlisk nadmorskich w obszarze Natura 2000 na przykładzie obszaru Jezioro Wicko i Modelskie Wydmy PLH320068. Przegląd Przyrodniczy 30(4): 27-57.
[12] Larsen, L. K., Berg, S. 2013. NOBANIS–Invasive Alien Species Fact Sheet Stizostedion lucioperca. http://www.novanis.org
[dostęp: 19.09.2023].
[13] Zhang S., Isermann M., Gan W., Breed M. 2018. Invasive Rosa rugosa populations outperform native populations, but some populations have greater invasive potential than others. Scientific reports 8, 5735. https://doi.org/10.1038/s41598-018-23974- 3
[dostęp: 22.09.2023].
[14] Monder M.J. 2012. Evaluation of growth and flowering of cultivars derived from the rugosa (Rosa rugosa Thunb.) growing in the national collection of rose cultivars in the Polish Academy of Sciences Botanical Garden in Powsin. Part I. The historical cultivars. Acta Agrobotanica. 65(2): 109-116.
[15] Thomas, G. S. 2004. The graham stuart thomas rose book. (No Title).
[16] Łuczaj Ł. 2004. Dzikie rośliny jadalne Polski. Chemigrafia, Krosno: 186-187.
[17] Mazerant-Leszkowska A. 1990. Mała księga ziół. Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, Warszawa.