Unusual nutritional and health-promoting power of quinoa seeds
nr katalogowy: 144508
10.15199/2.2023.8.2
Streszczenie
Komosa ryżowa, zwana potocznie quinoą, należy do najstarszych roślin na świecie. Jest uprawiana od około 5 tysięcy lat w Ameryce Południowej, od Chile po Kolumbię. Dokładny skład chemiczny nasion komosy ryżowej poznano dopiero w latach 70-tych ubiegłego wieku. Okazało się, że jej nasiona są cennym źródłem składników odżywczych, a ich głównym zadaniem będzie przede wszystkim uzupełnienie wartości odżywczej produktów wytwarzanych z tradycyjnych zbóż (w formie odpowiednio przygotowanych nasion lub jako jeden z surowców do produkcji określonych wyrobów). Od tego czasu notuje się wzrost zainteresowania tą rośliną w zakresie wzbogacenia i urozmaicenia diety człowieka. Nasiona komosy ryżowej są bogate w białko o korzystnym składzie aminokwasów oraz w tłuszcz o dużym udziale nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zawierają również skrobię bezglutenową o małych ziarnach, witaminy oraz składniki mineralne. Nasiona komosy ryżowej oraz produkty z nich wytworzone wykazują właściwości prozdrowotne i są szczególnie zalecane w profilaktyce wielu chorób, w tym cywilizacyjnych. To typowy przykład superfoods wpływający nie tylko na zdrowie człowieka, ale też urodę i samopoczucie.
Abstract
Summary. Quinoa, commonly known as quinoa, is one of the oldest plants in the world. It has been cultivated for about 5,000 years in South America, from Chile to Colombia. The exact chemical composition of quinoa seeds was only known in the 70s of the last century. It turned out that its seeds are a valuable source of nutrients, and their main task will be primarily to supplement the nutritional value of products made from traditional cereals (in the form of properly prepared seeds or as one of the raw materials for the production of specific products). Since then, there has been an increase in interest in this plant in terms of enriching and diversifying the human diet. Quinoa seeds are rich in protein with a beneficial composition of amino acids and in fat with a high proportion of unsaturated fatty acids. They also contain small-grain gluten-free starch, vitamins and minerals. Quinoa seeds and products made from them have health-promoting properties and are particularly recommended in the prevention of many diseases, including lifestyle diseases. This is a typical example of superfoods that affect not only human health, but also beauty and well-being
Słowa kluczowe / Keywords
Bibliografia
[1] Achremowicz B., A. Ceglińska, M. Darmetko, T. Haber, P. Karpiński, M. Obiedziński, M. Truszkowska. 2016. Ogólna charakterystyka komosy ryżowej oraz możliwości jej wykorzystania w przetwórstwie żywności. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 1, 68-77.
[2] Bhargava A., S. Shukla, D. Ohri. 2006. Chenopodium quinoa – an Indian perspective. Science Direct, Industrial Crop and Products, 23, 73-87.
[3] Ceglińska A., G. Cacak-Pietrzak. 2009. Mity a nauka. Magiczne właściwości dzikich zbóż św. Hildegardy. Wrocławskie Wyd. Naukowe ALTA 2, Wrocław, 143- 158.
[4] Gęsiński K. 2006. Ocena wzrostu i kwitnienia komosy ryżowej (Chenopodium quinoa Willd.) w warunkach Polski. Acta Agrobotanica, 59(1), 488-496.
[5] Gozdecka G., K. Gęsiński. 2011. Charakterystyka masy nasiennej komosy ryżowej po zbiorze. Inż. Ap. Chem., 50, 3, 27-28.
[6] Gozdecka G., W. Weiner, K. Gęsiński. 2008. Wpływ skaryfikacji mechanicznej na zawartość saponin w nasionach komosy ryżowej. Acta Agrophysica, 12(3), 657-662.
[7] Grochowski Z. 1996. Komosa ryżowa – Chenopodium quinoa Willd w: Nalborczyk E. (red.) Nowe rośliny uprawne na cele spożywcze, przemysłowe i jako odnawialne źródła energii. Wyd. SGGW, Warszawa, 44-58.
[8] Jasińska Z., A, Kotecki. 2003. Szczegółowa uprawa roślin. T II, Wyd. Akademii Rolniczej, Wrocław, 329.
[9] Nowiński M. 1970. Dzieje upraw i roślin uprawnych. Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa, 206-207.
[10] Sułkowski M., U. Gawlik-Dziki, J. Czyż. 2011. Komosa ryżowa – słabo znane pseudozboże o kosmicznych właściwościach. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 60, 3-4, 475-481.
[11] www.herbavis.pl/blog/komosa-ryzowa-wlasciwosci-pochodzenie-zastosowanie
[12] www.sklepvita.pl/ziarna-zboz/sklep-ze-zdrowa- -zywnoscia-3-quinoa-biala-k